Domitilla Cavalletti, Roma 27 June (1975-1976) • Olieverf op doek • 100 x 130 cm • Gesigneerd ‘Anton Heyboer 1975’ (middenboven en -onder), ‘Anton Heyboer June 1976’ (middenonder) en ‘eigendom van Maria Heyboer gekocht van Anton Heyboer juni 1977 no 184’ (verso)
Herkomst: Galerie Wansink, Roermond • Particuliere collectie sinds 1987
Anton Heyboer (1924–2005) was een Nederlandse schilder en etser, bekend om zijn eigenzinnige levensstijl en diep symbolische kunst. Hij werd geboren in Sabang op het Indonesische eiland Weh. Zijn jeugd bracht hij deels door in Nederlands-Indië, Curaçao en uiteindelijk Nederland.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Heyboer door de Duitsers tewerkgesteld in Berlijn. Deze traumatische periode liet diepe sporen na en zou zijn latere werk sterk beïnvloeden. Na de oorlog werkte hij aanvankelijk als technisch tekenaar, maar al snel legde hij zich volledig toe op de kunst.
In 1951 onderging Heyboer een psychische crisis en liet zich vrijwillig opnemen in Santpoort. Hier ontwikkelde hij zijn “systeem” — een symbolische en filosofische levensvisie die hij in zijn werk uitdrukte met abstracte tekens, getallen en figuren. Het systeem draaide om thema’s als onschuld, vrijheid, liefde en het overwinnen van angst.
In de jaren 1960 kreeg Heyboer internationale erkenning. Zijn werk werd tentoongesteld op onder meer Documenta in Kassel en hij won in 1962 de prestigieuze Ohara Museum Prize in Japan. Ondanks zijn succes bleef hij een buitenstaander in de kunstwereld.
Een belangrijk keerpunt volgde in 1975, toen hij een grote solotentoonstelling kreeg in het Stedelijk Museum Amsterdam. Voor het eerst presenteerde Heyboer grote schilderijen, maar nog tijdens de expositie begon hij ze te betwijfelen en na afloop besloot hij ze te overschilderen. Daarvoor gebruikte hij zinkwit en rode olieverf om delen te bedekken en nieuwe voorstellingen aan te brengen. Hierdoor ontstonden werken met een karakteristieke roze gloed. Sommige originele elementen bleven zichtbaar; andere verdwenen. Het was een symbolische afwijzing van zijn toenemende roem en een bewuste breuk met de gevestigde kunstwereld.
Rond diezelfde tijd ontmoette Heyboer in Rome de markiezin Domitilla Cavaletti, die een diepe indruk op hem maakte. Hoewel hun contact kort was en zijn brieven aan haar onbeantwoord bleven, inspireerde ze hem tot een reeks schilderijen. Daarmee liet hij haar voortleven in zijn kunst. Domitilla werd voor hem een verbeelding van “de wereld” en de menselijke ziel.
Vanaf de jaren 1980 trok Heyboer zich volledig terug. Hij woonde met meerdere zogenaamde “bruiden” op zijn erf in Den Ilp, waar hij in eenvoud werkte en leefde. Voor Heyboer waren leven en kunst niet te scheiden: beide draaiden om vrijheid, authenticiteit en spiritualiteit, los van maatschappelijke conventies.
